QUYỀN TÁC GIẢ - NHỮNG QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT MÀ AI CŨNG CẦN PHẢI BIẾT

Quyền tác giả hay còn được gọi là bản quyền. Đây là quyền gắn liền với mỗi người và bất kì ai cũng có thể trở thành tác giả. Vậy quyền tác giả là gì? Pháp luật sở hữu trí tuệ nước ta quy định về quyền tác giả như thế nào? Bạn đọc hãy cùng OTIS LAWYERS tìm hiểu nhé!

Căn cứ pháp lí

Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009 và 2019

Khái niệm, đặc điểm

Khái niệm 

Căn cứ khoản 2, Điều 4 Luật sở hữu trí tuệ năm 2019: “Quyền tác giả (QTG) là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu”

QTG phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức nhất định, không phân biệt nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã công bố hay chưa công bố, đã đăng ký hay chưa đăng ký.

Đặc điểm 

Thứ nhất, đối tượng của quyền tác giả là là sản phẩm của hoạt động sáng tạo tinh thần

Lĩnh vực sáng tạo của QTG chủ yếu thiên về văn hóa, nghệ thuật để thỏa mãn nhu cầu tinh thần và nâng cao hiểu biết về các lĩnh vực văn học, nghệ thuật, khoa học. Mỗi tác phẩm là sáng tạo tinh thần thể hiện dấu ấn sáng tạo riêng của tác giả.

Thứ hai, quyền tác giả được xác lập tự động

QTG phát sinh một cách mặc nhiên, không phụ thuộc vào bất kì thể thức, thủ tục nào. Khi một tác phẩm đã được định hình dưới một hình thức nhất định để người khác có thể nhận biết được thì tác giả, chủ sở hữu QTG đương nhiên sẽ có QTG đối với tác phẩm đó. Các quyền này được pháp luật ghi nhận, bảo hộ mà không cần phải thông qua việc đăng kí QTG.

Thứ ba, quyền tác giả chỉ bảo hộ hình thức thể hiện tác phẩm, không bảo hộ ý tưởng sáng tạo.

Các sản phẩm sáng tạo trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật, khoa học chỉ có ý nghĩa khi công chúng có thể tiếp cận được nó. Vậy nên QTG chỉ được pháp luật bảo hộ khi tác phẩm được thể hiện dưới hình thức nhất định để có thể nhận biết, xác định được tác phẩm.

Điều kiện bảo hộ quyền tác giả

Tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả có tác phẩm được bảo hộ

Tổ chức, cá nhân có tác phẩm được bảo hộ QTG gồm người trực tiếp sáng tạo ra tác phẩm và chủ sở hữu QTG, bao gồm:

+ Tổ chức, cá nhân Việt Nam

+ Tổ chức, cá nhân nước ngoài có tác phẩm được công bố lần đầu tiên tại Việt Nam mà chưa được công bố ở bất kỳ nước nào hoặc được công bố đồng thời tại Việt Nam trong thời hạn ba mươi ngày, kể từ ngày tác phẩm đó được công bố lần đầu tiên ở nước khác; 

+ Tổ chức, cá nhân nước ngoài có tác phẩm được bảo hộ tại Việt Nam theo điều ước quốc tế về QTG mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

Các loại hình tác phẩm được bảo hộ

Tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học được bảo hộ

Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác;

Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác;

Tác phẩm báo chí;

Tác phẩm âm nhạc; 

Tác phẩm sân khấu;

Tác phẩm điện ảnh và tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự (sau đây gọi chung là tác phẩm điện ảnh);

Tác phẩm tạo hình, mỹ thuật ứng dụng;

Tác phẩm nhiếp ảnh;

Tác phẩm kiến trúc;

Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, kiến trúc, công trình khoa học;

Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian;

Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu.

Tác phẩm phái sinh và cơ chế bảo hộ tác phẩm phái sinh

Các đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ

Tin tức thời sự thuần tuý đưa tin.

Văn bản quy phạm pháp luật, văn bản hành chính, văn bản khác thuộc lĩnh vực tư pháp và bản dịch chính thức của văn bản đó.

Quy trình, hệ thống, phương pháp hoạt động, khái niệm, nguyên lý, số liệu.

Nội dung, giới hạn quyền, thời hạn bảo hộ

Nội dung quyền tác giả

Nội dung QTG đối với tác phẩm được bảo hộ bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản.

- Quyền nhân thân về bản chất luôn gắn liền với chủ thể nhất định mà không thể chuyển dịch được. Theo quy định tại Điều 19 Luật SHTT năm 2019:

-  Quyền tài sản sẽ đem lại cho tác giả lợi ích kinh tế. Chủ thể sáng tạo, đầu tư cho tác phẩm là người được hưởng các quyền tài sản để khai thác, thu nhận các lợi ích vật chất từ tác phẩm nhằm bù đắp các kinh phí vật chất đã bỏ ra, tái tạo sức lao động để tiếp tục sáng tạo. Điều 20 Luật sở hữu trí tuệ 2019 quy định quyền tài sản bao gồm:

Giới hạn quyền tác giả

QTG được thừa nhận và bảo hộ theo quy định của pháp luật, tuy nhiên, bất cứ độc quyền nào cũng phải nằm trong giới hạn nhất định. Xuất phát từ nguyên tắc cân bằng lợi ích giữa chủ thể sáng tạo, đầu tư và lợi ích xã hội , các quy định về giới hạn quyền tác giả ra đời nhằm đảm bảo cho chủ thể quyền tác giả và xã hội đều được hưởng lợi ích một cách xứng đáng, hài hòa, hợp lí nhất, đảm bảo không bên nào được hưởng lợi ích quá mức, xâm phạm đến lợi ích chính đáng của bên kia.

Luật SHTT có 2 quy định về giới hạn QTG:

Các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao

a) Tự sao chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân;

b) Trích dẫn hợp lý tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để bình luận hoặc minh họa trong tác phẩm của mình;

c) Trích dẫn tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để viết báo, dùng trong ấn phẩm định kỳ, trong chương trình phát thanh, truyền hình, phim tài liệu;

d) Trích dẫn tác phẩm để giảng dạy trong nhà trường mà không làm sai ý tác giả, không nhằm mục đích thương mại;

đ) Sao chép tác phẩm để lưu trữ trong thư viện với mục đích nghiên cứu;

e) Biểu diễn tác phẩm sân khấu, loại hình biểu diễn nghệ thuật khác trong các buổi sinh hoạt văn hóa, tuyên truyền cổ động không thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào;

g) Ghi âm, ghi hình trực tiếp buổi biểu diễn để đưa tin thời sự hoặc để giảng dạy;

h) Chụp ảnh, truyền hình tác phẩm tạo hình, kiến trúc, nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng được trưng bày tại nơi công cộng nhằm giới thiệu hình ảnh của tác phẩm đó;

i) Chuyển tác phẩm sang chữ nổi hoặc ngôn ngữ khác cho người khiếm thị;

k) Nhập khẩu bản sao tác phẩm của người khác để sử dụng riêng.

Các trường hợp này không áp dụng đối với tác phẩm kiến trúc, tác phẩm tạo hình, chương trình máy tính. Tổ chức, cá nhân sử dụng tác phẩm trong các trường hợp trên không được làm ảnh hưởng đến việc khai thác bình thường tác phẩm, không gây phương hại đến các quyền của tác giả, chủ sở hữu QTG; phải thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm

Các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép nhưng phải trả tiền nhuận bút, thù lao

- Tổ chức phát sóng sử dụng tác phẩm đã công bố để phát sóng có tài trợ, quảng cáo hoặc thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào không phải xin phép, nhưng phải trả tiền nhuận bút, thù lao cho chủ sở hữu QTG kể từ khi sử dụng. Mức nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất khác và phương thức thanh toán do các bên thỏa thuận; trường hợp không thỏa thuận được thì thực hiện theo quy định của Chính phủ hoặc khởi kiện tại Tòa án theo quy định của pháp luật.

- Tổ chức phát sóng sử dụng tác phẩm đã công bố để phát sóng không có tài trợ, quảng cáo hoặc không thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào không phải xin phép, nhưng phải trả tiền nhuận bút, thù lao cho chủ sở hữu QTG kể từ khi sử dụng theo quy định của Chính phủ.

Các trường hợp trên không áp dụng đối với tác phẩm điện ảnh.

Thời hạn bảo vệ Quyền tác giả

   Thời hạn bảo vệ quyền được quy định tại Điều 27 Luật SHTT.

Các quyền được bảo hộ vô thời hạn

OTIS LAWYERS xin thông tin đến bạn đọc một số quyền được bảo hộ vô thời hạn theo pháp luật sở hữu hiện hành.

Các quyền được bảo hộ có thời hạn

Quyền công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm và quyền tài sản. Tùy vào từng loại tác phẩm mà thời hạn bảo hộ quyền là khác nhau. Cụ thể như sau:

Xác lập Quyền tác giả

QTG phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới hình thức vật chất nhất định. Như vậy, căn cứ để xác lập QTG là sự thể hiện tác phẩm. Tuy nhiên, để xác định được chính xác thời điểm tác phẩm được thể hiện cũng không đơn giản. Vì vậy pháp luật quy định cho phép chủ thể được gia tăng bảo hộ quyền của mình bằng cách đăng kí tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Đăng kí QTG là việc tác giả, chủ sở hữu QTG nộp đơn và hồ sơ kèm theo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền để ghi nhận các thông tin về tác giả, tác phẩm, chủ sở hữu QTG. Cơ quan có thẩm quyền sẽ cấp giấy chứng nhận quyền tác giả cho chủ thể đăng kí theo quy định.

Dịch vụ tư vấn sở hữu trí tuệ của OTIS LAWYERS

Trên đây chúng tôi đã chia sẻ những quy định về quyền tác giả của pháp luật hiện hành. Nếu gặp khó khăn trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, hãy liên lạc với chúng tôi. OTIS LAWYERS cam kết rằng mọi vấn đề của khách hàng đều được tìm cách giải quyết. Đội ngũ Luật sư tư vấn về sở hữu trí tuệ có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm. Chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe và nỗ lực giải quyết mọi khó khăn cho khách hàng. OTIS LAWYERS luôn đảm bảo là nơi cung cấp dịch vụ tư vấn sở hữu trí tuệ có : quy trình đơn giản nhất; thời gian tiếp nhận và xử lý nhanh nhất; chi phí tiết kiệm nhất; mọi thông tin khách hàng được bảo mật  tuyệt đối .

Mọi ý kiến thắc mắc cần giải đáp và đóng góp xin vui lòng liên hệ:
CÔNG TY LUẬT TNHH OTIS VÀ CỘNG SỰ
Địa chỉ văn phòng: Tầng 2, Tòa CT3, Khu đô thị Yên Hòa Park View, Số 3 đường Vũ Phạm Hàm, Phường Yên Hòa, Quận Cầu Giấy, Hà Nội
Email: [email protected] 
Hotline: 0987748111